‘Leren vanuit een groeimindset is een onmisbare soft skill’

Steeds meer uit jezelf en anderen halen: dat lukt het beste vanuit een groeimindset, zo is Cees Frankruijter overtuigd. Met zijn Mindset Instituut helpt hij organisaties – of eigenlijk vooral de mensen binnen die organisaties – hun overtuigingen, gedachten en vaardigheden te richten op groei. ‘Je kunt je intelligentie, kwaliteiten en vaardigheden allemaal verder ontwikkelen. De overtuiging dat je dat kunt, leidt tot gedrag dat die overtuiging bevestigt: de befaamde ‘self fulfilling prophecy’.

‘Veel van wat je in het leven doet, komt voort uit de verwachtingen die je erover hebt. Contact maken met je eigen overtuigingen en verwachtingen, die grotendeels of geheel onbewust zijn, is daarbij helpend. Zo kun je ook collectieve mindset van een organisatie zichtbaar maken: een onderlegger van organisatiecultuur.’

‘Mensen benaderen hun eigen kunnen en dat van anderen nogal eens vanuit een ‘fixed mindset’’, zo geeft Frankruijter aan. ‘Onbewust begint veel gedrag vanuit beoordeling. We letten daarbij met name op wat ‘niet goed gaat‘. Dat is vaak het vertrekpunt voor communicatie met anderen, maar het geldt ook voor de communicatie met jezelf: als je denkt dat je iets niet kunt, dan zul je gedrag vertonen dat die gedachte bevestigt. Je brein wil graag gelijk hebben, en dat krijgt het ook van je. Daarmee ontzeg je jezelf de kans om te leren. Als je leert om ‘beoordeling’ als startpunt te vervangen door ‘ontwikkeling’, geef je jezelf wel die kans’, aldus Frankruijter.

Groeipotentieel

‘Het ontwikkelen van gedachtepatronen en vaardigheden die horen bij een groeimindset kan dus verandering brengen’, zegt Frankruijter. Erg belangrijk daarin is volgens hem ook de mindset van de mensen om je heen. In je professionele bestaan zijn dat dus je collega’s en managers. ‘Het werkt stimulerend voor je brein als je merkt dat anderen jou laten weten en voelen dat ze vertrouwen hebben in jouw groeipotentieel en bereid zijn je te ondersteunen bij het ontsluiten daarvan. De mate waarin dat vertrouwen aanwezig is, is weer sterk afhankelijk van de mindset van je collega’s en managers. We hebben onbewust veel invloed op elkaar: veel meer dan we soms denken.’

Mensen zijn met name alert op non-verbale en verbale uitingen die voortkomen vanuit een fixed mindset, omdat het brein die herkent als ‘gevaar’. ‘Zinnen als ‘wat snap je nou niet’, ‘wat vind je er eigenlijk zelf van’ of ‘dit moet echt beter’ maken dat je zomaar in de ‘fight,flight, freeze-reflex’ schiet’, aldus Frankruijter. ‘Het brein registreert deze fixed uitingen als gevaar omdat ze gevoelens van autonomie en status aantasten. Autonomie gaat over keuzevrijheid en status over eigenwaarde. Voor je brein belangrijke indicatoren voor veiligheid. En net als andere zoogdieren, vervallen we bij gevaar automatisch in verdedigend, aanvallend of bevroren gedrag.  En zie dan nog maar eens tot een constructief gesprek te komen.’

Hoe uitdagend het ook is om die ‘van rechts komende, voorrang pakkende reflexen en emoties’ te beteugelen, het is wel degelijk mogelijk: ‘Het gaat vaak om de eerste twee seconden tussen de ervaren emotie en je reactie daarop. Als je die twee seconden gebruikt om een reactie te kiezen die autonomie en status waardeert in plaats van frustreert, dan ben je al mooi op weg.’

‘In plaats van impulsief te reageren vanuit eigen emotie kun je dus leren iets anders te doen, dat meer in lijn ligt met een doelstelling. Dat kost in het begin vaak meer dan die twee seconden, maar hoe vaker je het toepast des te sneller het zal gaan.’ Die training is het volgens Frankruijter zeker waard: ‘Je kunt er zo voor zorgen dat ieders brein meer openstaat voor groei, in plaats van op z’n hoede te zijn. Als dat geen mooie definitie van een veilige werkplek is…’

Mindset

Want juist in de huidige economie is denken en handelen vanuit een een groeimindset van steeds groter belang, zo ziet Frankruijter. Denken en handelen vanuit een groeimindset wordt steeds vaker genoemd als een van de sleutelvaardigheden van medewerkers en organisaties. Net als bijvoorbeeld kritisch en creatief denken en doen.

Frankruijter ziet dan ook dat interesse in de denkpatronen en vaardigheden die horen bij een groeimindset toenemen. Steeds vaker kloppen organisaties dan ook aan bij het Mindset Instituut. ‘We gaan dan altijd eerst een verkennend gesprek aan’, legt hij uit. ‘Welke wereld- en organisatiebeelden zijn er, wat zijn de verwachtingen over wat het oplevert en hoe zou een aanpak eruit kunnen zien.’

Daarbij baseren Frankruijter en zijn collega’s zich onder meer op wetenschappelijke kennis over hoe het brein werkt. Er is tegenwoordig heel veel bekend over processen in ons brein die bijdragen aan ontwikkeling en groei. Vanzelfsprekend wil ook het bedrijfsleven die kennis benutten. ‘Kennis is handig, en vaardigheden zijn essentieel. Groeimindset-vaardigheden helpen ontwikkelen voor hen die dat willen: dat is waar ons hart sneller van gaat kloppen. Bij ieder persoon en iedere organisatie die dat leert, wordt de wereld weer een stukje mooier.’