Tips om een burn-out te voorkomen

‘Keep calm and carry on!’

Keihard werken, weinig rust pakken en dat dag na dag, week in week uit en jaar op jaar: sommigen vinden het heerlijk en varen er wel bij, maar een steeds grotere groep Nederlanders trekt het na een tijdje niet meer en raakt opgebrand. Maar voordat je thuis komt te zitten met een burn-out, het bijbehorende ellendige gevoel en de vraag hoe het zover heeft kunnen komen, kun je natuurlijk het nodige doen om te voorkomen dat het zover komt. Daarom hieronder een aantal tips die jou fluitend door je drukke bestaan laten gaan.

Pak je rust
Natuurlijk heeft de ene persoon wat meer slaap nodig dan de andere, maar wetenschappers zijn het er over eens dat wij mensen het beste presteren als we elke nacht om en nabij de acht uur slaap pakken. Dus al die mensen die beweren met maar vier uurtjes per nacht toe te kunnen, zouden waarschijnlijk nog efficiënter en succesvoller zijn als ze wat meer uurtjes rust pakken.

En bedenk dat je niet alleen ’s nachts je rust kunt pakken. Ook overdag is het verstandig om de boog niet continu gespannen te houden. Volgens verschillende onderzoeken is het wel zo verstandig om na elke 90 tot 120 minuten productiviteit 10 tot 15 minuten rust te pakken. Dat schijnt je gestel veel meer goed te doen dan één pauze van een uur in het midden van je werkdag.

Luister naar je lichaam, je geest en je omgeving
Zowel je lichaam als je geest, maar ook de mensen in je omgeving zullen seintjes geven als je de grenzen nadert van je capaciteiten. Als dat gebeurt, is het zaak die signalen serieus te nemen, een stapje terug te doen, te kijken waar het vastloopt in je dagelijkse leven en eventueel actie te ondernemen. Dat klinkt gemakkelijker dan het is, want niet alleen moet je al die seintjes weten te herkennen, je moet ze vervolgens ook nog op waarde schatten en ze niet afdoen als losse incidentjes.

Als ze ergens weten waar je op moet letten, dan is het wel bij Lentis. De Groningse instelling voor geestelijke gezondheidszorg krijgt jaarlijks veel mensen met een burn-out over de vloer. ‘Als je al jarenlang overbelast bent, dan is de kans groot dat allerlei fysieke en mentale klachten ontstaan. Zo kun je last krijgen van extreme moeheid, prikkelbaarheid, vergeetachtigheid en een slechte concentratie. Mensen om je heen hebben eerder misschien al tegen je gezegd dat je te veel met werk bezig bent, erg geprikkeld overkomt of weinig energie hebt. Een relatief kleine aanleiding, zoals een griep waarvan je niet lekker herstelt, kan dan de druppel zijn voor het ontstaan van een burn-out’, zo waarschuwt Lentis.

Gezonde geest in een gezond lichaam
Het is een cliché, maar niet zonder reden: wie gezond eet en voldoende beweegt, kan nu eenmaal meer hebben. Heb je een baan waarbij je de hele dag stil achter een beeldscherm zit? Sta om de zoveel tijd even op en loop een paar minuutjes rond of grijp je pauzemomenten aan om in beweging te komen. En ben je eenmaal vrij, plof dan niet binnen een half uurtje op de bank neer om daar de rest van de avond niet meer uit te komen. Ga sporten, welke sport maakt niet uit. Het geeft elk mensen nieuwe energie na een zware dag, hoe onwaarschijnlijk dat op voorhand vaak ook lijkt.

Neem een hobby
Zoek iets dat je interesseert en verlies jezelf er op gezette tijden even helemaal in. Het maakt niet uit wat het is, als je er maar plezier in hebt en er ontspannen van raakt. Van het sorteren van je postzegelverzameling of het schoonmaken van je duiventil tot het bouwen van de Martinitoren uit Lego of het lezen van de verzamelde werken van Harry Mulisch: als je er plezier in hebt, vooral doen! Het helpt je bij het verzetten van je gedachten en verlicht daarmee een hoop stress.

Verzet je tegen de FOMO
De digitalisering heeft ons veel moois gebracht, maar speelt ook een twijfelachtige rol in de toename van het aantal burn-outs. Niet voor niets wordt FOMO een steeds vaker gehoorde psychologische term als het gaat om problematisch smartphone en social media-gebruik. FOMO is een acroniem van ‘the Fear Of Missing Out’, de angst om ook maar iets te missen van wat er in de wereld gebeurt. Het idee dat alles wat je vrienden en de rest van de wereld de hele dag delen onmisbaar is in jouw leven is niet alleen absurd, het brengt ook een hoop onnodige stress met zich mee.

Leg je telefoon dus weg als je niet voor belangrijke zaken bereikbaar hoeft te zijn en zorg bijvoorbeeld dat je alleen van belangrijke mails een melding krijgt. We weten uit eigen ervaring dat de stilte de eerste dagen misschien ondraaglijk is en dat je even niet meer weet wat je nu met je handen moet. Maar denk aan de lange termijn en ontspan: want dat is uiteindelijke de allerbeste manier om een burn-out te voorkomen.