Layla Koopal: ‘Stoppen is geen optie. Ik sterf in het harnas!’

Enthousiast. Gedreven. Ambitieus. Dat zijn drie woorden waarmee de Groningse Layla Koopal kan worden getypeerd. Deze kwalificaties zijn meestal van toepassing op jong, aanstormend talent dat zich een plekje onder de zon wil verwerven. Maar de in Groningen woonachtige Layla Koopal viert dit jaar het feit dat ze vijftig jaar actief is als ondernemer, met een bedrijf in haarwerken. En ze zit in dit jubileumjaar nog even barstenvol ideeën als een jongere collega die op het punt staat een bedrijf te beginnen.

Het feit dat ze in die halve eeuw een uitstekend lopend bedrijf heeft opgebouwd, dat grote bekendheid geniet in binnen- en buitenland, en dat een bijzondere positie inneemt in de wereld van de haarwerken en pruiken, doet niets af aan haar gedrevenheid. Layla Koopal bruist onverminderd. Van heinde en verre weten klanten haar te vinden. Vanuit Schotland, Zuid-Afrika, Zwitserland, Engeland of Zweden: uit alle delen van de wereld bereiken haar verzoeken voor het maken van een pruik of ander haarwerk.

Die bekendheid heeft ze enerzijds te danken aan het feit dat ze een zeer grote voorraad van maar liefst zestigduizend pruiken heeft, in alle kleuren, maten en kwaliteiten. Maar hoogstwaarschijnlijk heeft ze haar internationale bekendheid vooral te danken aan haar manier van werken, en dan doelen we vooral op haar passie voor haar werk en haar liefde voor haar vak en haar cliënten.

‘Mijn werk is mijn liefde, mijn passie en mijn leven! Het is heel dankbaar werk waarin ik echt een verschil kan maken. Soms zijn cliënten hun zelfvertrouwen kwijt geraakt na bijvoorbeeld een chemokuur en de daaropvolgende haaruitval. Als ze dan bij mij zijn geweest, en we hebben een oplossing gevonden die optimaal bij hun persoonlijkheid past, dan krijgen ze hun gevoel voor eigenwaarde terug. Dan vind ik dat ik echt het mooiste werk ter wereld heb. Ik krijg er energie van wanneer ik mensen weer blij kan maken!’

Layla Koopal is eigenaresse van Koopal Haarwerken uit Groningen. Dat is een uniek bedrijf omdat men er niet alleen terecht kan voor kant en klare haarwerken, maar ook omdat Layla en haar medewerkers pruiken zelf met de hand kunnen maken, of zorg kunnen dragen voor specifieke aanpassingen. Het bedrijf heeft contacten met ziekenhuizen, brandwondencentra en oncologische afdelingen. En ook kunnen mensen bij haar terecht die ander haar wensen in verband met travestie of transseksualiteit.

Taboe

‘Haarwerk is echt een specialisme: je bent geen kapper of zo, die er eventjes iets bij doet. Net zoals je naar de dokter gaat voor een pijntje, ga je naar een specialist voor de ernstiger zaken die een speciale deskundigheid vereisen. Zo kunnen we iedereen mogelijkheden geven en soms komen we tot ontdekkingen waar de klant zelfs nog niet eens over had nágedacht! Soms gaat dat over kleine dingen. Zo kunnen we bijvoorbeeld iemand adviseren om een andere haartint te nemen. Of een andere bril, waardoor het haarwerk beter tot z’n recht komt, en de klant zelf uiteraard ook.’

Layla H. C. J. Koopal is de derde generatie die aan het roer staat van het familiebedrijf. Toen haar vader Frans zestig jaar werd droeg hij het bedrijf over aan zijn dochter met de woorden: ‘Ik heb een avontuurlijk en romantisch leven gehad’. Dat klopte ook wel, want hijzelf was zoon van een reizende Friese toneelkapper en Frans actrice. Hij was achter het toneel geboren en tussen de coulissen grootgebracht. Toen hij de zaak over had genomen bleef hij actief achter het toneel met het grimeren en verzorgen van kapwerk voor toneel- en filmproducties. Daarnaast maakte Frans Koopal haarwerk bij een breder publiek bekend en hielp hij het taboe dat daarop rustte op te heffen.

Ook onder leiding van Layla Koopal verzorgde het bedrijf aanvankelijk voor veel acteurs en actrices het grimeer- en haarwerk. Maar uiteindelijk werd besloten dat het bedrijf zich zou specialiseren in haarwerk voor modieus en medisch gebruik.

De zaak aan de Noorderhaven in Groningen werd de afgelopen tientallen jaren meerdere keren verbouwd en bij de laatste verbouwing werd het aangrenzende pand erbij betrokken. Layla werd officieel opgeleid tot pruikenmaker, en ze behoort daarmee tot de vermoedelijk vijf laatste echte pruikenmakers van Nederland.

Dit jaar viert ze haar 65ste verjaardag. ‘Maar dat boeit me niet! Waar ik wél een beetje trots op ben, is dat ik dit jaar precies vijftig jaar in het vak zit’, aldus Layla. In elk geval heeft ze zich al die jaren een ondernemer pur sang getoond. Want ze is er in geslaagd om het eeuwenoude beroep van pruikenmaker, eigenlijk vooral een ambacht, ook in deze tijd relevant te houden. Want natuurlijk: er zijn tegenwoordig ook tal van synthetische pruiken afkomstig uit allerlei fabrieken beschikbaar. Maar wie echt een haarwerk op maat wil hebben, nauwelijks van echt te onderscheiden, is toch aangewezen op een pruikenmaker.

Oud familiebedrijf

‘Het is inderdaad al een heel oud bedrijf, ooit opgericht door mijn oma en opa. Zij hadden een reizend theater. Ze reisden van stad naar stad, waar ze dus ook opdrachten kregen. Het was hard werken, en het duurde lang voor een pruik klaar was: echt handwerk. Als ze het rondje gemaakt hadden langs de steden, en ze kwamen weer terug in de stad waar de opdracht was gegeven, was het haarwerk klaar. Ze maakten toen haarwerken voor artiesten, voor films of voor anderen.’

‘Mijn oma was een echte showvrouw. Ze was Française. Ik denk dat ik het aan haar heb te danken dat ik relatief klein ben, en precies zoals zij met mijn handen en voeten praat…’, lacht Layla. De liefde voor het vak ging over van haar grootouders op haar vader, die ook het land doortrok. ‘Maar mijn moeder wilde niet alleen maar reizen, ze wilde ook een soort startpunt hebben, een vast plaats. Het theatergebeuren werd bovendien minder, en het haarwerk ontwikkelde zich verder, vanaf de tweede helft van de vorige eeuw.’

Vanaf de jaren zestig, zeventig werden synthetische haarwerken populair. ‘Maar mijn vader wilde dat niet verkopen. Hij vond het rommel. Hij koos voor kwaliteit en voor handwerk. Ik denk dat dat een zeer verstandige keuze is geweest: degelijkheid en kwaliteit. Dat heeft zich verder ontwikkeld. Daar kwam ook bij dat de verzekering royaler is gaan vergoeden. Want vroeger gaf de verzekering maar een keer per vijf jaar een vergoeding. Maar tegenwoordig kunnen mensen een keer per jaar een nieuw haarwerk aanschaffen, de houdbaarheid van pruiken is korter geworden.’

Doordat Layla Koopal opgroeide in het familiebedrijf, heeft ze contacten met tal van ontwerpers en specialisten. ‘Elk detail van een haarwerk, daar zitten we soms twee tot drie uur over te praten. Ik heb erg veel know how, en die kan ik dan doorgeven aan een fabrikant, wanneer wij zelf het haarwerk niet maken. Wij fabriceren nog steeds met echt haar! Ik hoef niet te concurreren met de synthetische markt uit het buitenland. Daar kan ik prijstechnisch toch niet tegenop. Nee: ik ben een echte pruikenmaker, dat werk is mij met de paplepel ingegoten.’

Haar ouders hebben haar ook steeds gestimuleerd om een vakman te worden. ‘Ze vonden het leuk wanneer ik huiswerk maakte voor school. En dat ik naar school ging, vonden ze ook best’, vertelt ze. ‘Maar je moet wel ook je handjes laten wapperen, hoor!’, kreeg ze er wel vaak bij gezegd. Na haar schoolopleiding behaalde ze in Duitsland een officieel diploma tot pruikenmaker: ‘Maskenbildnerin’ en ze behoort daarmee dus tot een zeer klein groepje opgeleide pruikenmakers in Nederland.

Maar Koopal heeft ook een groothandel in pruiken, die worden geleverd aan kappers in heel Nederland. ‘In veel gevallen veranderen wij nog best veel aan die haarwerken. Ik verander de maat bijvoorbeeld of doe er een paar grijze haren tussen: daardoor wordt het echt iets heel anders en echt iets persoonlijks.’ Haarwerk is er voor iedereen, in iedere maat. Omdat iedereen last van haarverlies kan hebben. Het is niet altijd nodig om een volledige pruik te dragen. Soms kan een aanvulling ook een goede oplossing bieden. Wat voor de klant het beste is, wordt door hen samen met Frans Koopal bekeken.

Voor dames, heren en kinderen

Er zijn veel vrouwen die kiezen voor het dragen van haarwerk. Haarverlies is daar niet de enige reden voor. Ook modieuze aspecten spelen soms een rol. Daarom is bij Frans Koopal bijna elk model en elke kleur mogelijk. Voor mannen is er een assortiment van hoge kwaliteit haarwerk in alle basismodellen.

Kaalheid bij kinderen kan door diverse redenen ontstaan. Mocht een kind haarverlies hebben dan staan Layla en haar team graag klaar met een passende oplossing. Aan haarwerk voor kinderen stellen zij andere eisen dan aan haarwerk voor volwassenen. In het actieve leven van een kind staan sport en spel namelijk centraal. Fietsen, zwemmen of in de zandbak spelen: het haarwerk zal veel te verduren krijgen. De hoogste kwaliteit en goede bevestiging is dan ook vereist.

Prijs voor social media.

Vorig jaar, 2014, won Layla Koopal een bijzondere prijs, waaruit bleek dat ze niet alleen uitstekend mee gaat met de tijd, maar zelfs voorop loopt. Ze won namelijk de prijs voor het bedrijf dat ‘het meest actief is op sociale media’. ‘Ja, daar was ik echt ontzettend trots op! Ik gebruik Twitter bijvoorbeeld om voortdurend contact te onderhouden met onze cliënten. Maar ook op ander vlak ben ik superactief. Bijvoorbeeld via de beurs Mamacare of een beurs in Duitsland. Maar ik zorg ook voor zichtbaarheid van ons bedrijf in landelijke en regionale media. Zoals via RTL4, TV Noord, commercials in Friesland, Simone FM en billboards in Groningen: ik blijf niet stil zitten!’

Ze is zo actief omdat haar werk haar liefde, haar ambitie en haar passie is. Naast haar dagelijks werk geeft ze ook nog lezingen, gratis, door het hele land. ‘Dat is gewéldíg! Ik zit echt tot september 2016 volgeboekt! Ik verheug me daar telkens op.’ Overigens reist ze ook nog regelmatig de wereld over in verband met goede doelen. Frans Koopal is ook een steunpunt van Stichting Haarwensen, voor kinderen tot en met 18 jaar, die door medische behandelingen of een andere vorm van alopecia (kaalhoofdigheid) in aanmerking komen voor een haarwerk of pruik.

Workshops

Frans Koopal doet overigens nog veel meer dan het verzorgen van haarwerk. Haar bedrijf organiseert ook Buff-workshops (gratis), Sint en Piet-workshops en Kerst-workshops. Het bedrijf Frans Koopal is ook nog steeds actief achter het toneel, met het grimeren en verzorgen van kapwerk voor toneel- en filmproducties.  Het hele jaar door zijn er diverse grimeactiviteiten en in de decembermaand in Koopal altijd druk bezet met Sinterklaas, Zwarte Piet en de Kerstman. Wat dat betreft is er in die vijftig jaar dus niet zo heel erg veel veranderd.

‘Ja, wij zijn in heel veel opzichten een uniek bedrijf. Door de theaterachtergrond van mijn familie en van mezelf kunnen we ook goed adviseren over make-up of kleding. We zijn nu in staat om iedereen alles te leveren: voor elke prijs is er wel wat. En als mensen geen geld hebben voor een pruik, dan is er nog een speciale voorziening, die heet: ‘puik voor elkaar’, waar ze dan een beroep op kunnen doen.’

‘Ik ben nog steeds tot in het diepst van mijn tenen gemotiveerd om verder te gaan, en ook vol ambitie om misschien nog een ondernemersprijs te winnen. Ik heb dus absoluut geen behoefte om na te denken over stoppen. Ik sterf in het harnas! Nadenken over stoppen is geen optie, want wie wil er nou stoppen met iets dat haar leven is, haar liefde en haar passie. Maar mocht het zo zijn mij iets overkomt, dan kan het bedrijf gewoon doordraaien, dat is allemaal goed geregeld. Mijn vrouwelijke collega’s zijn uitstekend ingewerkt en er zijn jonge mensen in opleiding. Want het is misschien een eeuwenoud vak, maar het is absoluut een vak met toekomst!’